بررسی ساخت واژه زبان ناشنوایان در زبان فارسی

زبان اشاره فارسی مهمترین و اصلی¬ترین ابزار ارتباطی ناشنوایان در ایران به شمار می¬آید. این زبان نیز همانند فارسی کلامی دارای نظام ساختواژی خاص خود می¬باشد. هدف از انجام این پژوهش بررسی تجزیه دوگانه و مقوله¬های ساختواژی تصریفی و اشتقاقی در زبان اشاره فارسی است. بدین منظور، مقوله¬های تمایز¬دهنده اشاره¬ها مورد بررسی قرار گرفته است و مقوله¬های تصریفی اسم، فعل، صفت و قید و همچنین ساختار اشتقاقی آنها در این زبان بررسی شده است. روش تحقیق بر اساس روش مشاهده¬ای و کتابخانه¬ای است. در این راستا، داده¬های پژوهش از مجموعه کتابهای آموزش زبان اشاره فارسی و برنامه¬های صدا و سیما گردآوری و تصاویر به شکلی که گویای واژه و مقوله¬های مورد¬نظر باشد در پایان¬نامه درج گردید. همچنین برای بخشی از داده¬ها نیز از آزمون¬های گرفته شده از دانش آموزان ناشنوای دبیرستان باغچه بان تهران استفاده شد. یافته¬های پژوهش نشان می¬دهد با توجه به بررسی جفت¬های کمینه، زبان اشاره فارسی دارای ویژگی تجزیه دوگانه می¬باشد. بررسی ساختواژه تصریفی در مقوله اسم نشان داد که برای شمار، ضمایر و اعداد در زبان اشاره فارسی اشاره¬های جداگانه¬ای وجود دارد. برای جنس دستوری، حالت، ساخت¬اضافه، معرفگی و مالکیت اشاره جداگانه¬ای وجود ندارد. در زمینه فعل مشخص شد که برای زمان، نمود، وجه، جهت، نشانه مصدر، شناسه، پیشوندهای فعلی در زبان اشاره فارسی اشاره جداگانه¬ای وجود ندارد. اما برای عامل سببی فعل اشاره جداگانه موجود می¬باشد. در زمینه صفت و قید امکان ساختن صفت تفضیلی و صفت عالی با استفاده از اشاره¬های جداگانه وجود دارد. نتایج نشان می¬دهد که در حوزه ساختواژه اشتقاقی، برای هر جزء اسم مشتق، صفت مشتق و صفت مرکب در زبان اشاره فارسی اشاره جداگانه وجود دارد اما برای فعل مشتق و فعل مرکب، اشاره برای کل واژه به کار می¬رود. بعلاوه برای برخی از اسم¬های مرکب اشاره برای کل واژه و برای برخی دیگر برای هر جزء آن وجود دارد.